Medycyna pracy a profilaktyka

Przed podjęciem zatrudnienia każdy pracownik kierowany jest do lekarza medycyny pracy w celu oceny stanu zdrowia i wykluczenia lub stwierdzenia przeciwwskazań do wykonywania danej specjalności w określonym środowisku pracy.

Zgodnie z ustawią z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) jednostki służby medycyny pracy przeprowadzają badania profilaktyczne pracowników. Zalicza się do nich badania: wstępne, okresowe i kontrolne. Dodatkowo ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 z późn. zm.) podkreśla, że służba ta została stworzona, aby chronić zdrowie pracowników przed wpływem szkodliwych warunków środowiska pracy oraz sposobem jej wykonywania, a także sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej, włączając kontrole zdrowia nad nimi.

Medycyna pracy w zakresie profilaktycznych badań pracownika uwzględnia:

• ocenę wpływu pracy na zdrowie człowieka,
• stwierdzenie czy ze względów zdrowotnych pracownik może wykonywać czynności zawodowe na danym stanowisku,
• udzielenie pracownikowi informacji w zakresie odpowiedniego wykonywania obowiązków zawodowych na danym stanowisku pracy, aby uniknąć niekorzystnych skutków zdrowotnych, jakie mogłyby narazić pracownika na utratę pracy,
• udzielnie pracownikowi informacji na temat jego stanu zdrowia, a w sytuacji stwierdzenia zmian chorobowych, zarekomendowanie do dalszej diagnostyki i leczenia do lekarza rodzinnego.

Powyższy zakres oddziaływań służby medycyny pracy w znaczący sposób może wpływać na ogólny dobrostan pracowników. Cykliczne wizyty u specjalistów, w ramach obowiązków pracowniczych, mogą przyczynić się do ewentualnego szybszego wykrycia stanu chorobowego i uruchomienia tym samym odpowiedniej procedury leczenia.

Zdaniem wielu specjalistów z dziedziny medycyny, medycyna pracy może pomóc m.in. w skutecznej profilaktyce raka wśród kobiet. Podczas konferencji dotyczącej chorób nowotworowych, która odbyła się 2 października 2014 roku, lekarze przekonywali obecnych, że zarówno lekarze medycyny pracy jak i pracodawcy mogliby zachęcać pracownice do dokonywania badań profilaktycznych, co miałoby swoje przełożenie na zmniejszenie zachorowalności na nowotwory, bądź ich wcześniejsze wykrycie. Specjaliści podkreślają, że niewiele kobiet korzysta z bezpłatnych badań cytologicznych i mammograficznych. Dr Marzena Juczewska twierdzi, że skuteczniejsze są oddziaływania bezpośrednie w postaci kontaktów indywidualnych, a nie wysyłanie zaproszeń na badanie. Stąd też pomysł na włączenie pracodawców w działalność profilaktyczną kobiet. Jednym z pomysłów jest zachęcenie pracodawców, aby podczas dnia pracy umożliwili pracownicom wykonanie badań profilaktycznych.

Współcześnie lekarze medycyny pracy odnotowują podczas wizyt pracowników, że poinformowali ich o możliwych badaniach profilaktycznych, lecz pozostałe działania znajdują się już po stronie pracownika. Warto nadmienić, że w ramach dobrych planowanych praktyk, ośrodek medycyny pracy w Białymstoku w zakresie działalności profilaktycznej, planuje podjęcie współpracy z pracodawcami oraz Narodowym Funduszem Zdrowia w zakresie np. zamawiania pakietów badań profilaktycznych, które mógłby pokryć NFZ.