Właściwości kapsaicyny
Kapsaicyna jest składnikiem wielu produktów spożywczych, kosmetycznych i farmaceutycznych. Ma liczne korzystne właściwości, ale pewne obawy budzi fakt, że może się przyczyniać do powstawania nowotworów skóry.
Działania korzystne
Kapsaicyna to związek chemiczny, który można znaleźć w papryce chili – odpowiada on za jej ostry smak. W przemyśle spożywczym jest używana w małych ilościach jako przyprawa. Czysta kapsaicyna w większych dawkach jest toksyczna, więc nie jest dostępna w sklepach w takiej formie – tylko jako papryka chili.
Ma działanie przeciwbólowe i rozgrzewające. Działa bezpośrednio na receptory bólu. Jest więc wykorzystywana do wytwarzania plastrów i maści, które mają łagodzić przewlekły ból, oraz do preparatów mających rozgrzewać zimne dłonie i stopy. Wzmaga wytwarzanie ciepła, gdyż zwiększa wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny.
Dodaje się ją także do preparatów kosmetycznych, których celem jest zwiększenie ukrwienia – na przykład do kremów na cellulit.
Działa ochronnie na przewód pokarmowy. Wykazano, że może zapobiegać powstawaniu wrzodów żołądka spowodowanych spożywaniem alkoholu i przyjmowaniem aspiryny – jednak tylko w bardzo małych dawkach. W większych stężeniach, w połączeniu z wymienionymi czynnikami drażniącymi, może działać niekorzystnie na błonę śluzową żołądka.
Ma także wpływ na metabolizm i przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej. Hamuje apetyt, gdyż reguluje hormony, które za niego odpowiadają. Z tego powodu często jest składnikiem preparatów odchudzających.
Działania niekorzystne i kontrowersyjne
Kapsaicyna działa korzystnie tylko w małych dawkach, natomiast w większych jest toksyczna. Jest neurotoksyną i prawdopodobnie powoduje paraliż oddechowy. Jednak zatrucie kapsaicyną w wyniku spożycia zbyt dużej ilości jest wysoce nieprawdopodobne ze względu na jej bardzo ostry smak, który w większym natężeniu jest niemożliwy do wytrzymania.
Niejasny jest wpływ kapsaicyny na nowotwory. Najpierw w kilku badaniach (np. na Uniwersytecie w Nottingham) wykazano, że powoduje ona niszczenie komórek nowotworowych przez oddziaływanie na ich mitochondria i doprowadzanie do apoptozy. Blokuje także proces angiogenezy, czyli tworzenia nowych naczyń krwionośnych, który jest konieczny do wzrostu guza nowotworowego i tworzenia przerzutów.
Jednak badania naukowców z Uniwersytetu w Minnesocie wykazały, że kapsaicyna zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów skóry. Mediatorem jest tu EFGR (epidermal growth factor receptor – receptor czynnika wzrostu naskórka). Dlatego obecność kapsaicyny w popularnych preparatach kosmetycznych i leczniczych stosowanych na skórę może budzić pewne obawy.